Gebouwen kleiner dan 500m² en woningen (ongeacht hun grootte) die minstens 1 jaar leeg staan, komen op het leegstandsregister terecht. De leegstand van een woning of gebouw wordt objectief vastgesteld door de gemeente die een beroep doet op Woonwijs. Deze vaststelling wordt geformaliseerd in een administratieve akte.
Je hebt als eigenaar een maand de tijd om beroep aan te tekenen tegen de opname in het gemeentelijk leegstandsregister.
Als een pand langer dan 1 jaar in het leegstandsregister is opgenomen, moet de eigenaar een leegstandsheffing betalen die jaarlijks verhoogt, tot het pand uit het register is geschrapt. Er zijn hierop enkele uitzonderingen of vrijstellingen (rusthuisverblijf, renovatie, …) die je als eigenaar kan aanvragen.
Om een pand uit het register te laten schrappen, moet de eigenaar zelf een verzoek tot schrapping richten aan de gemeente. Hij moet dan kunnen bewijzen dat het pand opnieuw in gebruik werd genomen voor een periode van minstens 6 maanden, verkocht of gesloopt is.
Let wel, woningen die op de inventaris staan komen in aanmerking voor het recht van voorkoop.
Bedrijfsgebouwen groter dan 500m²
Voor leegstaande en verwaarloosde bedrijfsruimten groter dan 5 are heeft de Vlaamse regering een afzonderlijke regelgeving uitgewerkt: het decreet van 19 april 1995 houdende maatregelen ter bestrijding en voorkoming van leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten.